అతిపెద్ద స్థిర ఆవాసం సముద్రమే!

ఆవరణ వ్యవస్థ

 

 

జీవులు, వాటి పరిసరాలకు మధ్య ఉండే సంబంధాన్ని అధ్యయనం చేసే శాస్త్రాన్ని పర్యావరణ శాస్త్రం/ఆవరణ శాస్త్రం అంటారు. ఇంగ్లిష్‌లో  ఇకాలజీగా వ్యవహరిస్తారు. ఆవరణ శాస్త్ర నిర్మాణాత్మక, క్రియాత్మక ప్రమాణం ఆవరణ వ్యవస్థ. ఏదైనా ఒక భౌగోళిక ప్రాంతంలో జీవ, నిర్జీవ కారకాల మధ్య పరస్పరం జీవ-భూరసాయన వలయాల ద్వారా శక్తి, పోషకాల మార్పిడి జరిగే నిర్దిష్ట భౌగోళిక ప్రాంతాన్ని ఆవరణ వ్యవస్థ అంటారు. ఇది సహజ, కృత్రిమ ఆవరణ వ్యవస్థలుగా ఉంటుంది. ఇందులో సముద్రాన్ని అత్యంత స్థిరమైన ఆవరణ వ్యవస్థ పరిగణిస్తారు. జీవులు, నిర్జీవుల మధ్య సంబంధాలు, ఆహార గొలుసు, ఆహార జాలం, జీవావరణ పిరమిడ్, జీవ భూరసాయన వలయాలు, గతిశీలత, ఉత్పాదన లాంటి అంశాలను వివరించే ఈ వ్యవస్థ గురించి అభ్యర్థులు సమగ్రంగా తెలుసుకోవాలి.

 

1.    కిందివాటిలో ఆవరణశాస్త్ర అధ్యయనంలో ముఖ్య అంశం?

1) పర్యావరణ కారకాలు

2) పర్యావరణంపై వృక్షజాతుల ప్రభావం

3) పర్యావరణానికి అనుకూలంగా వృక్షాల అనుకూలత

4) జీవులకు, వాటి పరిసరాలకు మధ్య సంబంధం

2.     ‘ఆవరణ శాస్త్రం (Ecology)’ అనే పదాన్ని మొదటిసారిగా ఉపయోగించింది?

1) టేలర్‌     2) కార్ల్‌ రీటర్‌ 

3) థామ్సన్‌     4) ఎర్నెస్ట్‌ హెకెల్‌

3.     ‘సినికాలజీ’ అనే ఆవరణ శాస్త్ర విభాగం కిందివాటిలో దేని గురించి అధ్యయనం చేస్తుంది?

1) ఒకటి కంటే ఎక్కువ జాతులు    2) ఒకే జాతి జీవులు

3) ఒకటి కంటే ఎక్కువ జంతు జాతులు   4) ఒకటి కంటే ఎక్కువ వృక్ష జాతులు

4.     ‘ఇకలాజికల్‌ పిరమిడ్‌’ అనే భావనను ప్రతిపాదించిన శాస్త్రవేత్త?

1) టాన్స్‌లే              2) స్మిత్‌  

3) చార్లెస్‌ ఎల్టన్‌          4) వెబ్‌స్టర్‌

5.     ‘ఆవరణ వ్యవస్థ’ అనే పదాన్ని ప్రతిపాదించింది?

1) ఎర్నెస్ట్‌ హెకెల్‌        2) టాన్స్‌లే 

3) ఒడమ్‌              4) చార్లెస్‌ ఎల్టన్‌ 

6.     ‘ఇకలాజికల్‌ నిషే’ అనే పదం కిందివాటిలో దేన్ని నిర్వచిస్తుంది? 

1) ఒక జాతి జీవులు నివసించే ఆవాసం

2) ఒక జీవసముదాయంలో భిన్నజాతులు నిర్వర్తించే విధులు

3) ఒక జీవి తినే ఆహార రకాన్ని, ఆహార సేకరణ కోసం ఏ జాతులతో పోటీతత్వాన్ని కలిగి ఉంటుందో ఆ ప్రదేశాన్ని తెలియజేస్తుంది

4) పైవన్నీ

7.     ఒకదాంతో మరొకటి అనుసంధానమై ఉండే ఒకటి కంటే ఎక్కువ ఆహారపు గొలుసుల సముదాయాన్ని ఏమని విధంగా పిలుస్తారు?

1) శక్తి పిరమిడ్‌లు     2) ఆహారపు శృంఖలం

3) పోషక వలయం     4) ఆహారపు జాలం

8.     కింది ఏ ఆవరణ వ్యవస్థలో అత్యధిక స్థూల ప్రాథమిక ఉత్పాదన రేటు ఎక్కువగా ఉంటుంది?

1) గడ్డిమైదాన      2) మాంగ్రూవ్‌  

3) ఉష్ణమండల     4) టండ్రా

9.     ఒక జీవి ఇంకొక జీవిని తినడం ద్వారా, ఆ జీవి మరొక జీవికి ఆహారంగా వినియోగపడటం ద్వారా ఏర్పడే క్రియాశీలక వ్యవస్థ?

1) ఆహారపు జాలం        2) ఆహారపు వల 

3) ఆహారపు గొలుసు    4) జీవావరణ పిరమిడ్‌ 

10. శాకాహారుల నుంచి ఆహారాన్ని పొందే జీవులను ఏమని పిలుస్తారు?

1) ప్రాథమిక వినియోగదారులు     2) ద్వితీయ వినియోగదారులు  

3) తృతీయ వినియోగదారులు     4) అంతిమ వినియోగదారులు  

11. ఆవరణ వ్యవస్థలో పోషకాలు జీవులకు, పరిసరాలకు మధ్య చక్రీయంగా బదిలీ అయ్యే విధానాన్ని ఏమని పిలుస్తారు?

1) భూవిజ్ఞాన వలయం         2) భూరసాయన వలయం

3) భూజీవ వలయం     4) జీవ భూరసాయన వలయం

12. ఏ ఆహారపు గొలుసులోనైనా అత్యధిక సంఖ్యలో ఏ జనాభా ఉంటుంది? 

1) ప్రాథమిక వినియోగదారులు     2) తృతీయ వినియోగదారులు 

3) ఉత్పత్తిదారులు    4) విచ్ఛిన్నకారులు 

13. ఏ ఆవరణ వ్యవస్థలో అయినా ఆకుపచ్చని మొక్కలు ఏ విధి పూర్వకస్థాయిని కలిగి ఉంటాయి?

1) విచ్ఛిన్నకారులు     2) ఉత్పత్తిదారులు 

3) వినియోగదారులు     4) రూపాంతరీకరణులు

 14. కిందివాటిలో అతిపెద్ద కార్బన్‌ శోషకంగా పనిచేసేది?

1) పంట మొక్కలు     2) సముద్రాలు 

3) ఉష్ణమండల వర్షారణ్యాలు     4) సమశీతోష్ణ అడవులు

15. కింది గడ్డిమైదాన ఆహారపు గొలుసులో నిజమైన క్రమానుగత శ్రేణిని గుర్తించండి.

1) గడ్డి - కీటకాలు - పక్షులు - పాములు 

2) గడ్డి - పాములు - కీటకాలు - జింకలు 

3) గడ్డి - నక్కలు - జింకలు - ఎద్దులు 

4) బ్యాక్టీరియాలు - గడ్డి - ఎలుకలు - నక్కలు 

16. కింది ప్రవచనాలను పరిశీలించి సరైన వాటిని గుర్తించండి.

ఎ) శక్తి పిరమిడ్లు అన్నీ నిట్టనిలువుగా ఉంటాయి.

బి) జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు కొన్ని నిట్టనిలువుగా, మరికొన్ని తలకిందులుగా ఉంటాయి. 

సి) సంఖ్యా పిరమిడ్లు కొన్ని నిట్టనిలువుగా, మరికొన్ని తలకిందులుగా ఉంటాయి.

డి) శక్తి పిరమిడ్లు కొన్ని నిట్టనిలువుగా, మరికొన్ని తలకిందులుగా ఉంటాయి.

1) ఎ, బి, సి         2) ఎ, సి, డి    

3) బి, సి, డి        4) ఎ, బి, సి, డి

17. ఆస్ట్రేలియా తూర్పు తీరం వెంబడి ఉన్న గ్రేట్‌ బ్యారియర్‌ రీఫ్‌ అనేది-     

1) ఒక జనాభా       2) ఒక జీవ సముదాయం 

3) ఒక బయోన్‌      4) ఒక ఆవరణ వ్యవస్థ 

18. సముద్ర ఆవరణ వ్యవస్థలో ఫైటోప్లాంక్టాన్స్‌ (వృక్ష ప్లవకాలు) ఉత్పత్తి ఆగిపోతే కింది ఏ పరిణామాలు సంభవిస్తాయి?

1) సముద్రాలు కార్బన్‌ సింక్‌గా తమ విధిని నిర్వర్తించలేవు. 

2) సముద్ర ఆవరణ వ్యవస్థ ఆహార శృంఖలం విచ్ఛిన్నమవుతుంది.

3) సముద్రాల్లో చేపల ఉత్పత్తి దెబ్బతింటుంది.   4) పైవన్నీ

19. కిందివాటిలో భూగోళంలో కార్బన్‌ వలయానికి, కార్బన్‌ డై ఆక్సైడ్‌ను అందించని అంశం ఏది?    

1) కిరణజన్యసంయోగ క్రియ    2) శ్వాసక్రియ

3) జీవ విచ్ఛిన్నత        4) అగ్నిపర్వత విస్ఫోటం

20. జీవావరణ అనుక్రమం (ఎకలాజికల్‌ ససెషన్‌) అంటే....?

1) పర్వత ప్రాంతాల్లో వివిధ అక్షాంశాల వద్ద ఒక జాతి జీవుల స్థానంలో మరొక జాతి ఆవిర్భవించడం.

2) భౌతిక పరిస్థితుల వల్ల ఏదైనా ఆవరణ వ్యవస్థలో కాలం, ప్రాంతాలను బట్టి శీతోష్ణస్థితిలో వచ్చే మార్పులకు అనుగుణంగా ఒక జీవ సమాజ స్థానంలో మరొక జీవసమాజం ఆవిర్భావం చెందడం.

3) ఒకేసారి అనేక జాతుల జీవులు ఒకే ప్రాంతంలో ఆవిర్భవించడం.

4) ఆహార శృంఖలంలో వరుసగా ఉత్పత్తిదారుల నుంచి శాకాహారులు; శాకాహారుల నుంచి  మాంసాహారులు స్థిరీకరించడం.

21. ఒక నిర్దిష్ట భౌగోళిక ప్రాంతంలో ఒకే జాతికి చెందిన, ఒకే జీవన విధానాన్ని కలిగి జన్యుపరమైన వినిమయాలున్న సమూహాన్ని ఏమని పిలుస్తారు?    

1) జీవ సమాజం     2) జనాభా  

3) ఎకోటైప్‌     4) ఆవరణ వ్యవస్థ

22. కిందివాటిలో కృత్రిమ ఆవరణ వ్యవస్థను గుర్తించండి.

1) కొలను      2) పంటభూమి 

3) అడవి     4) మాంగ్రూవ్‌

23. కిందివాటిలో అత్యంత స్థిరమైన ఆవరణ వ్యవస్థ ఏది?

1) పర్వతం     2) అడవి     

3) ఎడారి     4) మహాసముద్రం

24. కిందివాటిలో వేటిని ‘ప్రకృతి పాకీపనివారు’ అని పిలుస్తారు?

1) కీటకాలు     2) సూక్ష్మజీవులు 

3) మానవుడు      4) జంతువులు

25. ‘కాంతి, పోషకాలు, ఆవాసాల కోసం తీవ్రంగా పోటీ’ అనేది ఏ జాతుల మధ్య ఉంటుంది?

1) విభిన్న నిషేల్లో నివసిస్తున్న ఒకే జాతికి చెందిన జీవుల మధ్య

2) ఒకే నిషేలో నివసిస్తున్న ఒకే జాతి జీవుల మధ్య

3) ఒకే నిషేలో నివసిస్తున్న భిన్న జాతి జీవుల మధ్య 

4) విభిన్న నిషేల్లో నివసిస్తున్న విభిన్న జాతి జీవుల మధ్య

26. జీవావరణ అనుక్రమంలో అంతిమ జీవ సమాజాలను ఏమని పిలుస్తారు?

1) క్లైమాక్స్‌       2) సెర్‌     

3) పయోనీర్స్‌          4) కార్నిఓరస్‌

27. ప్రపంచంలో అతి పెద్ద ఆవరణ వ్యవస్థ?

1) గడ్డిభూములు      2) సరస్సులు  

3) సముద్రాలు      4) అడవులు

28. ఆవరణ వ్యవస్థలో కొంత నిర్దిష్ట సమయంలో  శ్వాసక్రియలో వినియోగమైన కర్బన పదార్థాలతో సహా కాంతిశక్తి కిరణజన్య సంయోగక్రియ ద్వారా రసాయనిక శక్తిగా మార్పు చెందుతుంది. ఇలా ఏర్పడిన మొత్తం ఉత్పత్తి రేటును.... అంటారు.

1) నికర ద్వితీయ ఉత్పాదన         2) స్థూల ప్రాథమిక ఉత్పాదన 

3) నికర ప్రాథమిక ఉత్పాదన        4) స్థూల ద్వితీయ ఉత్పాదన

29. కిందివాటిలో ఆహరపు గొలుసుకు సంబంధించి నిజమైన దాన్ని గుర్తించండి.

1) వృక్ష ప్లవకాలు - జంతు ప్లవకాలు - చిన్న చేపలు - పెద్ద చేపలు - కొంగలు 

2) వృక్ష ప్లవకాలు - చిన్న చేపలు - జంతు ప్లవకాలు - పెద్ద చేపలు - కొంగలు 

3) జంతు ప్లవకాలు - వృక్ష ప్లవకాలు - చిన్న చేపలు - పెద్ద చేపలు  - తిమింగలాలు 

4) చిన్న చేపలు - వృక్ష ప్లవకాలు  - జంతు ప్లవకాలు - పెద్ద చేపలు - తిమింగలాలు

30. మృత కళేబరాలు - బ్యాక్టీరియా/శిలీంధ్రాలు - వృక్ష ప్లవకాలు - జంతు ప్లవకాలు - చిన్న చేపలు - పెద్ద చేపలు - కొంగలు - తిమింగలాలు.

పైన తెలిపిన ఆహారపు గొలుసు కిందివాటిలో ఏ రకానికి చెందింది?

1) మేత ఆహారపు గొలుసు 

2) భౌమ ఆవరణ వ్యవస్థలోని పూతికాహారపు గొలుసు

3) జలావరణ వ్యవస్థలోని పూతికాహారపు గొలుసు

4) పరాన్నజీవ ఆహారపు గొలుసు

31. కింది ఏ ఆవరణ వ్యవస్థలో జీవద్రవ్యరశి పిరమిడ్‌ తలకిందులుగా ఉంటుంది?

1) కొలను     2) అడవి 

3) గడ్డిభూమి      4) మాంగ్రూవ్స్‌

32. ఎకలాజికల్‌ పిరమిడ్స్‌కు సంబంధించి కింది వాటిలో తప్పుగా పేర్కొన్న వాక్యాన్ని గుర్తించండి.

1) శక్తి పిరమిడ్‌ సముద్ర ఆవరణ వ్యవస్థలో తలకిందులుగా ఉంటుంది.

2) జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్‌ మంచినీటి ఆవరణ వ్యవస్థలో తలకిందులుగా ఉంటుంది.

3) సంఖ్యా పిరమిడ్‌లు గడ్డిమైదాన ఆవరణ వ్యవస్థలో నిట్టనిలువుగా ఉంటాయి.

4) జీవద్రవ్యరాశి పిరమిడ్లు గడ్డి మైదాన ఆవరణ వ్యవస్థలో నిట్టనిలువుగా ఉంటాయి.

33. ఆవరణ వ్యవస్థలో శక్తి ఏ దిశలో బదిలీ అవుతుంది?

1) రేఖీయంగా  2) పురోగామి  3) అచక్రీయంగా 4) చక్రీయంగా

34. ఏ ఆహారపు గొలుసులోనైనా గరిష్ఠంగా ఎన్ని పోషక స్థాయులు ఉంటాయి?

1) 2  2) 2 లేదా 3  3) 3 లేదా 4 4) 4 లేదా 5

35. జలావరణ వ్యవస్థల్లో ఆక్సిజన్‌ సమృద్ధిగా లభించే ప్రాంతాన్ని ఏమని పిలుస్తారు?

1) యుఫోటిక్‌ మండలం 2) ఫోటిక్‌ మండలం 3) ఎఫోటిక్‌ మండలం 4) ఏవీకావు 

36. కింది ప్రవచనాలను పరిశీలించి, సరైంది గుర్తించండి.

ఎ) ఆవరణ వ్యవస్థ అనేది ఒక చదరపు సెం.మీ. పరిధినైనా కలిగి ఉండొచ్చు లేదా జీవావరణం అంతా ఒక ఆవరణ వ్యవస్థ ఉండొచ్చు.

బి) ఆవరణ వ్యవస్థలో ఒకదాని నుంచి మరొకటి స్వతంత్రంగా ఉంటాయి.

1) 1 మాత్రమే సరైంది   2) 2 మాత్రమే సరైంది  3) 1, 2 సరైనవి 4) 1, 2 సరికావు 

37. కింది ప్రవచనాలను పరిశీలించి సరైంది గుర్తించండి. 

ఎ) ఆవరణ వ్యవస్థ అనేది ఒక సంవృత వ్యవస్థ.

బి) ఆవరణ వ్యవస్థ అనేది ఆవరణ శాస్త్రానికి చెందిన ఒక ప్రాథమిక, క్రియాత్మక, నిర్మాణాత్మక ప్రమాణం.

పైన తెలిపిన వాటిలో నిజమైన వాక్యాన్ని తెలపండి

1) ఎ మాత్రమే  2) బి మాత్రమే 3) 1, 2  4) ఏదీకాదు

38. జతపరచండి.

జాబితా - 1                     జాబితా - 2

1) శాకాహారులు               1) జంతువుల నుంచి మాత్రమే ఆహారాన్ని పొందుతాయి

2) మాంసాహారులు             2) వృక్షాలు, జంతువుల నుంచి ఆహారాన్ని పొందుతాయి

3) సర్వభక్షకులు               3) కుళ్లిన మృతకళేబరాల నుంచి ఆహారాన్ని పొందుతాయి

4) పూతికాహారులు              4) మొక్కల నుంచి మాత్రమే ఆహారాన్ని పొందుతాయి

1) 1-డి, 2-ఎ, 3-బి, 4-సి   2) 1-ఎ, 2-బి, 3-సి, 4-డి

3) 1-సి, 2-డి, 3-ఎ, 4-బి   4) 1-బి, 2-సి, 3-ఎ, 4-డి

39. కింది ప్రవచనాలను పరిశీలించి, సరైంది గుర్తించండి.

ఎ) ఆవరణ వ్యవస్థ అనే భావనను మొదటిసారిగా 1950లో ఎ.జి. టాన్స్‌లే ప్రతిపాదించాడు.

బి) నేలలోని నత్రజని స్థాపక బ్యాక్టీరియాల సంఖ్యలో ఏ మాత్రం మార్పు వచ్చినా ఆవరణ వ్యవస్థలో అనూహ్యమైన మార్పులు సంభవించి, దాని సమతౌల్యం దెబ్బతింటుంది.

1) ఎ మాత్రమే 2)  బి మాత్రమే  3) రెండూ   4) ఏదీకాదు

సమాధానాలు

1-4; 2-2; 3-1; 4-3; 5-2; 6-4; 7-4; 8-3; 9-3; 10-2; 11-4; 12-3; 13-2; 14-2; 15-1; 16-1; 17-4; 18-4; 19-1; 20-2; 21-2; 22-2; 23-4; 24-2; 25-2; 26-1; 27-3; 28-2; 29-1; 30-3; 31-1; 32-1; 33-1; 34-4; 35-1; 36-1; 37-2; 38-1; 39-2. 

రచయిత: ఇ.వేణుగోపాల్‌