మానవ అస్థిపంజర వ్యవస్థ

భాగాలు

అస్థిపంజర వ్యవస్థను రెండు భాగాలుగా విభజించారు. 

1. అక్షసంబంధ అస్థిపంజరం: ఇందులో పుర్రె, వెన్నుపూస, పక్కటెముకలు, స్టెర్నమ్‌ ఉంటాయి.

2. అనుబంధ అస్థిపంజరం: ఇందులో అవయవాల ఎముకలు, భుజం నడికట్టు, కటి వలయం ఉంటాయి.

 

ఉపయోగాలు - విధులు

* అస్థిపంజర వ్యవస్థ ఎముక పునర్నిర్మాణ ప్రక్రియలో పాల్గొంటుంది. ఇది ఎముక కణజాలం నిరంతర విచ్ఛిన్నం, పునర్నిర్మాణంలో భాగంగా ఉంటుంది. ఈ ప్రక్రియను కాల్సిటోనిన్, పారాథైరాయిడ్‌ హార్మోన్, విటమిన్‌ డి తో సహా అనేక హార్మోన్లు నియంత్రిస్తాయి.

* శరీరం మొత్తం ఆరోగ్యం, కార్యాచరణను నిర్వహించడంలో అస్థిపంజర వ్యవస్థ కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది.

 

ఎముకలు - వర్గీకరణ

మానవ శరీరంలోని ఎముకలను నాలుగు వర్గాలుగా విభజించారు. అవి: 

1. పొడవాటి ఎముకలు   

2. పొట్టి ఎముకలు

3. చదునైన ఎముకలు

4. క్రమరహిత ఎముకలు.

* పొడవాటి ఎముకలు తొడ, భుజం వెడల్పు కంటే పొడుగ్గా ఉంటాయి. ఇవి ఆధారం, కదలికకు సహాయపడతాయి.

* కార్పల్స్, టార్సల్స్‌ లాంటి పొట్టి ఎముకలు పొడవు, వెడల్పులో దాదాపు సమానంగా ఉంటాయి. స్థిరత్వం, యాంత్రిక బలం అందించడానికి ఇవి అవసరం.

* పుర్రె ఎముకలు, స్టెర్నమ్‌ లాంటి ఫ్లాట్‌ ఎముకలు సన్నగా, చదునుగా ఉంటాయి. ఇవి కండరాల అనుసంధానం కోసం ప్రదేశాన్ని సమకూరుస్తాయి. 

* వెన్నుపూస, ముఖం ఎముకలు క్రమరహితంగా, సంక్లిష్ట ఆకృతుల్లో ఉంటాయి. ఇవి ప్రధానంగా రక్షణ,  మద్దతు (సపోర్ట్‌)కి ఉపయోగపడతాయి.

* ఎముకలు కీళ్ల వద్ద ఒకదానికొకటి అనుసంధానమై ఉంటాయి. ఇవి కదలికకు ఉపయోగపడతాయి. కీళ్లను సైనోవియల్‌ కీళ్లు (కదిలే కీళ్లు), ఫైబ్రస్‌ కీళ్లు (కదలలేని కీళ్లు)గా వర్గీకరించారు.

* అస్థిపంజర వ్యవస్థ ఎముక మజ్జలో రక్త కణాలను కూడా ఉత్పత్తి చేస్తుంది. 

* ఇది శరీరంలో కాల్షియం స్థాయులను నియంత్రించడంలో సహాయపడుతుంది.

 

అక్షసంబంధ అస్థిపంజరంలో ఉండే భాగాలు

పుర్రె: పుర్రె మెదడును రక్షిస్తుంది. ఇది 22 ఎముకలతో రూపొందింది. ముఖానికి బలాన్ని ఇస్తుంది. తల, మెడ కండరాలను అనుసంధానిస్తుంది.

వెన్నెముక: ఇది కాలమ్, వెన్నుపాముకు మద్దతు, రక్షణ ఇస్తుంది. ఇది 33 వెన్నుపూసలను కలిగి ఉంటుంది.

పక్కటెముక: పక్కటెముకలు 12 జతలు ఉంటాయి. ఇవి గుండె, ఊపిరితిత్తులకు రక్షణ ఇస్తాయి.

* అక్షసంబంధ అస్థిపంజరం (అపెండిక్యులర్‌ అస్థిపంజర వ్యవస్థ) శరీరం నిటారుగా ఉండే భంగిమను నిర్వహించడానికి, ముఖ్యమైన అవయవాలను రక్షించడానికి, తల - మెడ కదలికను సులభతరం చేయడానికి సహాయపడుతుంది.

* అపెండిక్యులర్‌ అస్థిపంజర వ్యవస్థ మానవ అస్థిపంజరంలో భాగం. ఇది అవయవాల ఎముకలు, కీళ్లు - వాటి అనుబంధ నడికట్టులను కలిగి ఉంటుంది. ఇది అవయవాలను అక్షసంబంధ అస్థిపంజరాన్ని (పుర్రె, వెన్నెముక, పక్కటెముక) కలుపుతుంది. ఇందులో భుజం నడికట్టు, చేయి ఎముకలు, కటి వలయ, కాలు ఎముకలు ఉంటాయి.

* అపెండిక్యులర్‌ అస్థిపంజరం ప్రాథమిక విధి కదలిక సమయంలో శరీరానికి మద్దతు ఇవ్వడం.

* భుజం నడికట్టులో క్లావికల్‌ (కాలర్‌బోన్‌), స్కాపులా (భుజం బ్లేడ్‌) ఉంటాయి. ఇవి అవయవాలను అక్షసంబంధ అస్థిపంజరానికి కలుపుతాయి. చేయి ఎముకల్లో హ్యూమరస్, వ్యాసార్ధం, ఉల్నా ఉంటాయి. ఇవి పై చేయి, ముంజేతిని తయారు చేస్తాయి.

* కటి వలయంలో రెండు కాక్సల్‌ ఎముకలు (హిప్‌ ఎముకలు) ఉంటాయి. ఇవి కాళ్లను అక్షసంబంధ అస్థిపంజరానికి కలుపుతాయి. 

* కాలు ఎముకల్లో తొడ, కాలు, మోకాలు, కీలు లాంటివి, ఫైబులా, పొటెల్లా ఉంటాయి.

 

మాదిరి ప్రశ్నలు

1. కిందివాటిలో ఏ ఎముక మానవ పుర్రెలో భాగం కాదు?
1) ప్యారిటల్‌      2) మాండబుల్‌  
3) క్లావికల్‌       4) ఫ్రంటల్‌

 

2. వెన్నెముక ప్రయోజనం ఏమిటి?
1) వెన్నుపామును రక్షిస్తుంది
2) కండరాలకు అటాచ్‌మెంట్‌ పాయింట్లను అందిస్తుంది
3) తల, ట్రంక్‌కు మద్దతు ఇస్తుంది 
4) పైవన్నీ

3. కిందివాటిలో మానవ శరీరంలో అత్యంత పొడవైన ఎముక ఏది?
1) హ్యూమరస్‌      2) టిబియా  
3) తొడ ఎముక      4) ఫైబులా

4. మానవ శరీరంలో ఎన్ని ఎముకలు ఉంటాయి?
1) 200    2) 206    3) 210    4) 216

5. కిందివాటిలో ఏ ఎముక అక్షసంబంధ అస్థిపంజరంలో భాగం కాదు?
1్శ పక్కటెముక      2్శ స్కాపులా  
3్శ వెన్నుపూస      4్శ స్టెర్నమ్‌

6. మోచేయి వద్ద ఏ రకమైన కీలు ఉంటుంది?
1) పివోట్‌ జాయింట్‌      2) ఉమ్మడి కీలు
3) బాల్, సాకెట్‌ జాయింట్‌  
4) గ్లైడింగ్‌ జాయింట్‌

7. ఏ ఎముక (లు), రూపం (లు) భుజం నడికట్టుగా ఉంటాయి?
1) స్కాపులా, క్లావికల్‌
2) హ్యూమరస్, ఉల్నా
3) వ్యాసార్ధం, ఉల్నా
4) కార్పల్స్, మెటాకార్పల్స్‌

8. కిందివాటిలో ఏ ఎముక కటి వలయంలో భాగం కాదు?
1) ఇలియం      2) ఇషియం  
3) సాక్రం      4) ఫ్యూబిస్‌

9. కిందివాటిలో ఏ ఎముక పాదంలో ఉంది?
1) పొటెల్లా      2) థాలస్‌  
3) ఉల్నా      4) హ్యూమరస్‌

10. హిప్‌ వద్ద ఏ రకమైన జాయింట్‌ ఉంటుంది?
1) పివోట్‌ జాయింట్‌   2) కీలు జాయింట్‌
3) బాల్, సాకెట్‌ జాయింట్‌ 
4) గ్లైడింగ్‌ జాయింట్‌

11. మానవ అస్థిపంజర వ్యవస్థ పని ఏమిటి?
1) అవయవాల రక్షణ 
2) శరీర కదలిక, మద్దతు
3) రక్త కణాల ఉత్పత్తి    4) పైవన్నీ

 

12. ఎముకల్లో ప్రధాన మూలకం ఏమిటి?
1) కాల్షియం      2) ఐరన్‌
3) సోడియం     4) పొటాషియం

13. మానవ శరీరంలోని ఏ ఎముకను కాలర్‌బోన్‌ అంటారు?
1) క్లావికల్‌     2) స్కాపులా 
3) స్టెర్నమ్‌     4) వ్యాసార్ధం

 

14. కిందివాటిలో దేన్ని షిన్‌ ఎముక అంటారు? (ఇది దిగువ కాలులోని ఎముక)
1) ఫైబులా     2) టిబియా 
3) పొటెల్లా     4) తొడ ఎముక

15. ఏ ఎముకలు మెదడును రక్షిస్తాయి?
1) పక్కటెముకలు     2) వెన్నుపూస 
3) క్రానియం     4) స్టెర్నమ్‌

 

16. పొడవైన ఎముకలు మెడిల్లరీ కుహరంలో ఉంటూ, ప్రధానంగా కొవ్వు కణాలను కలిగి ఉండే ఎముక మజ్జ?
1) ఎరుపు ఎముక మజ్జ
2) పసుపు ఎముక మజ్జ 
3) నలుపు ఎముక మజ్జ 
4) తెలుపు ఎముక మజ్జ 

17. వాదన (A): మానవ అస్థిపంజర వ్యవస్థ శరీరానికి మద్దతు ఇస్తుంది.

తార్కికం (R): మానవ అస్థిపంజర వ్యవస్థ ఎముకలు గట్టిగా, బలంగా ఉంటాయి.
1) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ
2) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ కాదు
3) A సరైంది, R సరైంది కాదు
4) A సరైంది కాదు, R సరైంది

 

18. వాదన (A): పుర్రె అక్షసంబంధ అస్థిపంజరంలో ఒక భాగం.
తార్కికం (R): అక్షసంబంధ అస్థిపంజరం శరీరం మధ్య రేఖలో ఉన్న ఎముకలను కలిగి ఉంటుంది.
1) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ
2) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ కాదు
3) A సరైంది, R సరైంది కాదు
4) A సరైంది కాదు, R సరైంది

19. వాదన (A): మానవ అస్థిపంజరం 206 ఎముకలతో కూడి ఉంటుంది.
తార్కికం (R): ఈ ఎముకల సంఖ్య వ్యక్తులందరిలో స్థిరంగా ఉంటుంది
1) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ
2) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ కాదు
3) A సరైంది, R సరైంది కాదు
4) A సరైంది కాదు, R సరైంది

20. వాదన (A): మానవ అస్థిపంజర వ్యవస్థ ఎముకలు కాల్షియం, ఇతర ఖనిజాలను నిల్వ చేస్తాయి.
తార్కికం (R): కండరాల సంకోచం, నరాల సిగ్నలింగ్‌ లాంటి ముఖ్యమైన పనుల కోసం శరీరం ఈ ఖనిజాలను వాడుకుంటుంది.
1) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ
2) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ కాదు
3) A సరైంది, R సరైంది కాదు
4) Aసరైంది కాదు, R సరైంది

 

21. వాదన (A): వెన్నుపూస 33 వ్యక్తిగత ఎముకలను కలిగి ఉంటుంది.

తార్కికం (R): ఈ ఎముకలను మృదులాస్థి వేరు చేస్తుంది. ఇది కదలికకు అనుమతిస్తుంది.
1) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ
2) A, R రెండూ సరైనవి, R, A కి సరైన వివరణ కాదు
3) A సరైంది, R సరైంది కాదు
4) A సరైంది కాదు, R సరైంది

22. కిందివాటిలో ఏది ఎర్ర రక్త కణాలు, తెల్ల రక్త కణాలు, ప్లేట్‌లెట్ల ఉత్పత్తికి సహాయం చేస్తుంది?
1) ఎరుపు ఎముక మజ్జ 
2) పసుపు ఎముక మజ్జ
3) నలుపు ఎముక మజ్జ 
4) తెలుపు ఎముక మజ్జ

 

సమాధానాలు

1 -3  2 - 4  3 - 3  4 - 2  5 - 2  6 - 2  7 - 1  8 - 3  9 - 2  10 - 3  11 - 4  12 - 1  13 - 1   14 - 2  15 - 3  16 - 2  17 - 1  18 - 1  19 - 3  20 - 1  21 - 4   22 - 1  

 

రచయిత

కొర్లాం సాయివెంకటేష్‌

అసిస్టెంట్‌ ప్రొఫెసర్‌