కేంద్ర కార్యనిర్వాహక శాఖ - అధికారాలు, విధులు (అత్యవసర పరిస్థితులు)

అత్యవసరం మూలాలు ఆ చట్టంలోనే!

కేంద్ర కార్యనిర్వాహక శాఖ అధిపతిగా వ్యవహరించే రాష్ట్రపతికి ఉన్న విశేషాధికారాల్లో అత్యవసర పరిస్థితి విధింపు విశిష్టమైనది. దీనిని మూడు సందర్భాల్లో ప్రయోగిస్తారు. ఇప్పటి వరకు ఆ  అధికారాన్ని వినియోగించిన ప్రభుత్వాలు, అప్పట్లో అత్యున్నత పదవుల్లో ఉన్న వ్యక్తులు, రాష్ట్రపతి పాలన అమల్లో ఉన్నప్పుడు సాధారణ పాలనలో జరిగే మార్పులు, కేంద్ర-రాష్ట్ర సంబంధాలపై వాటి ప్రభావం తదితర వివరాలను రాజ్యాంగ ఆర్టికల్స్‌ సహా పోటీ పరీక్షార్థులు తెలుసుకోవాలి. 

1.    మన దేశంలో ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం తొలిసారి  విధించిన ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ ఎప్పటివరకు కొనసాగింది?

 1) 1966, జనవరి 10   2) 1967, జనవరి 10

 3) 1968, జనవరి 10   4) 1965, నవంబరు 21

2.   ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం రెండోసారి విధించిన ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ కాలాన్ని గుర్తించండి.

1) 1971, ఏప్రిల్‌ 6 నుంచి 1977, జనవరి 18 వరకు

2) 1971, డిసెంబరు 3 నుంచి 1977, మార్చి 21 వరకు

3) 1971, సెప్టెంబరు 18 నుంచి 1977, నవంబరు 26 వరకు

4) 1971, డిసెంబరు 26 నుంచి 1977, డిసెంబరు 3 వరకు

3.  ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం రెండోసారి ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ విధించిన సందర్భంలో వివిధ పదవులు నిర్వహించిన ప్రముఖులకు సంబంధించి సరైన జవాబు?

ఎ) రాష్ట్రపతిగా డా.వి.వి.గిరి

బి) ప్రధానమంత్రిగా ఇందిరా గాంధీ

 సి) రక్షణ మంత్రిగా డా. బాబూ జగ్జీవన్‌రాం

డి) విదేశాంగ మంత్రిగా హెచ్‌.సి.ముఖర్జీ

1) ఎ, బి, సి       2) ఎ, సి, డి 

3) ఎ, బి, సి, డి    4) బి, సి, డి 

4.   బంగ్లాదేశ్‌ జాతీయ గీతమైన ‘అమర్‌ సోనార్‌ బంగ్లా’ను ఎవరు రచించారు?

1) ముజఫర్‌ రెహ్మాన్‌     2) షేక్‌ సలీం హసీనా

3) సచిన్‌ సన్యాల్‌       4) రవీంద్రనాథ్‌ ఠాగూర్‌

5.  మన దేశంలో రెండోసారి ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ విధించడానికి  కారణం?

1) భారత్‌పై పాకిస్థాన్‌ దురాక్రమణ

2) బంగ్లాదేశ్‌ అవతరణ సందర్భంగా భారత్‌ - పాకిస్థాన్‌ మధ్య యుద్ధం

3) పాకిస్థాన్‌పై బంగ్లాదేశ్‌ దురాక్రమణ

4) భారత విదేశాంగ విధానంలో చైనా జోక్యం చేసుకోవడం

6.  మన దేశంలో మూడోసారి ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ విధించడానికి కారణం?

1) ఆంతరంగిక అల్లకల్లోలాలు

2) భారత్‌ - పాకిస్థాన్‌Â మధ్య యుద్ధం

3) భారత్‌ - బంగ్లాదేశ్‌ మధ్య యుద్ధం

4) భారత్‌ - చైనా మధ్య యుద్ధం

7.  మన దేశంలో మూడోసారి ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం విధించిన ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ కాలం?

1) 1975, ఫిబ్రవరి 21 నుంచి 1977, జనవరి 16 వరకు

2) 1975, నవంబరు 18 నుంచి 1977, డిసెంబరు 9 వరకు

3) 1975, ఆగస్టు 21 నుంచి 1977, జులై 16 వరకు

4) 1975, జూన్‌ 26 నుంచి 1977, మార్చి 21 వరకు

8.  మన దేశంలో 1975లో ఆంతరంగిక కారణాలతో ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ విధించారు. ఈ సందర్భంలో ఉన్న ప్రముఖులకు సంబంధించి సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఎ) రాష్ట్రపతిగా ఫక్రుద్దీన్‌ అలీ అహ్మద్‌.

బి) ప్రధానమంత్రిగా ఇందిరా గాంధీ.

సి) రక్షణ శాఖామంత్రిగా ఇందిరా గాంధీ.

డి) హోంశాఖ మంత్రిగా వి.కె.కృష్ణమీనన్‌.

1) ఎ, సి, డి          2) ఎ, బి, డి 

3) ఎ, బి, సి డి       4) ఎ, బి, సి

9.   మన దేశంలో ఏ కాలంలో బాహ్య, ఆంతరంగిక కారణాలతో ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ కొనసాగింది?

1) 1975 - 1977      2) 1971 - 1977

 3) 1962 - 1971      4) 1971 - 1977

10. రాయ్‌బరేలి లోక్‌సభ నియోజక వర్గం నుంచి 1971లో ఇందిరా గాంధీ ఎన్నిక చెల్లుబాటు కాదని 1975, జూన్‌ 12న ఏ న్యాయస్థానం తీర్పునిచ్చింది?

1) చండీగఢ్‌ హైకోర్టు   2) సుప్రీంకోర్టు 

3) బాంబే హైకోర్టు     4) అలహాబాద్‌ హైకోర్టు

11. కింద ఇచ్చిన అంశాల్లో సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఎ) అత్యవసర పరిస్థితి కాలంలో ఇందిరా గాంధీ ప్రభుత్వం జరిపిన అక్రమాలపై 1977, మే 28న జె.సి.షా కమిషన్‌ ఏర్పడింది.

బి) కేంద్రంలో 1977, మార్చి 24న జనతా ప్రభుత్వం ఏర్పడింది.

సి) జె.సి.షా కమిషన్‌ తన నివేదికలో ఇందిరా గాంధీని నిర్దోషిగా ప్రకటించింది.

1) ఎ, బి        2) ఎ, బి, సి

3) ఎ, సి         4) బి, సి

12. బాహ్య కారణలతో ‘జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితి’ కొనసాగుతున్న కాలంలో అంతర్గత కారణాలతో కూడా జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితిని విధించవచ్చని పేర్కొన్న రాజ్యాంగ నిబంధనను గుర్తించండి.

1) ఆర్టికల్‌ 352 (9)     2) ఆర్టికల్‌ 352 (11)

3) ఆర్టికల్‌ 352 (13)    4) ఆర్టికల్‌ 353 (8)

 

13. ఆర్టికల్‌ 352 ప్రకారం విధించిన జాతీయ అత్యవసర పరిస్థితిని దేశవ్యాప్తంగా గాని, దేశంలో కొన్ని ప్రాంతాల్లో గాని, ఒక రాష్ట్రంలో గాని, ఒక రాష్ట్రంలోని కొంత భాగంలో గాని విధించవచ్చని ఏ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం ద్వారా నిర్దేశించారు?

 1) 38వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1975

2) 42వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1976

3) 44వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1978

4) 45వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1979

14. ‘హెబియస్‌ కార్పస్‌ కేసు’గా దేన్ని పేర్కొంటారు?

1) అడిషనల్‌ డిస్ట్రిక్ట్‌ మెజిస్ట్రేట్‌ జబల్‌పుర్‌ vs శివకాంత్‌ శుక్లా కేసు

2) రంగనాథ్‌ మిశ్రా vs యూనియన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా కేసు

3) మేనకా గాంధీ vs యూనియన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియా కేసు

4) జాయింట్‌ పార్లమెంటరీ కమిటీ vs  ఎస్‌.ఎన్‌.మిశ్రా కేసు

15. ప్రతి రాష్ట్రాన్ని విదేశీ దురాక్రమణ, అంతర్గత అల్లకల్లోలాల నుంచి రక్షించి, రాజ్యాంగ బద్ధంగా పరిపాలన సాగేలా చూడాల్సిన బాధ్యత కేంద్రంపై ఉందని రాజ్యాంగంలోని ఏ ఆర్టికల్‌ పేర్కొంటుంది?

1) ఆర్టికల్‌ 353      2) ఆర్టికల్‌ 354 

3) ఆర్టికల్‌ 355      4) ఆర్టికల్‌ 357

16. ఏదైనా రాష్ట్రంలో ఆర్టికల్‌ 356ను ప్రయోగించి ‘రాష్ట్రపతి పాలన’ కింది కారణంతో విధిస్తారు?

ఎ) రాష్ట్రంలో రాజకీయ స్థిరత్వం లోపించి, తరచూ ప్రభుత్వాలు అధికారాన్ని కోల్పోవడం

బి) రాష్ట్రంలో శాంతిభద్రతలు క్షీణించడం, రాజ్యాంగ యంత్రాంగం విఫలం కావడం

సి) కేంద్రం జారీ చేసే పరిపాలనాపరమైన ఆదేశాలను రాష్ట్రం ధిక్కరించడం

డి) రాష్ట్రపతి పాలన విధించాలని సంబంధిత రాష్ట్ర మంత్రిమండలి ఏకగ్రీవ తీర్మానం

1) ఎ, బి, సి           2) ఎ, సి, డి

3) బి, సి, డి          4) ఎ, బి, సి, డి

17. కింద ఇచ్చిన అంశాల్లో సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఎ) ఆర్టికల్‌ 356 (1) ప్రకారం రాష్ట్రపతి పాలన ప్రకటనను రాష్ట్రపతి జారీ చేస్తారు.

బి) ఆర్టికల్‌ 356 (2) ప్రకారం రాష్ట్రపతి పాలన ప్రకటనను రాష్ట్రపతి ఎప్పుడైనా రద్దు చేయవచ్చు.

సి) ఆర్టికల్‌ 356 (3) ప్రకారం ‘రాష్ట్రపతి పాలన’ ప్రకటనను పార్లమెంటు సాధారణ మెజార్టీతో ఆమోదిస్తే అమల్లోకి వస్తుంది.

డి) ఆర్టికల్‌ 356 (4) ప్రకారం ‘రాష్ట్రపతి పాలన’ ప్రకటన ఆమోదం విషయమై పార్లమెంటు ఉభయసభల మధ్య అభిప్రాయ భేదాలు వస్తే ఉభయసభల సంయుక్త సమావేశం జరుగుతుంది.

 1) ఎ, సి, డి సరైనవి   2) ఎ, బి, సి, డి సరైనవి

3) ఎ, బి, డి సరైనవి   4) ఎ, బి, సి సరైనవి

18.  ‘రాష్ట్రపతి పాలన’ కాలపరిమితికి సంబంధించి కిందివాటిలో సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఎ) రాష్ట్రపతి పాలనను పార్లమెంటు ఆమోదిస్తే 6 నెలల వరకు కొనసాగుతుంది.

బి) రాష్ట్రపతి పాలనను పార్లమెంటు ఆమోదంతో 6 నెలలకోసారి చొప్పున పొడిగించవచ్చు.

సి) రాష్ట్రపతి పాలనను ఎంతకాలమైనా పొడిగించవచ్చు.

డి) రాష్ట్రపతి పాలనను గరిష్ఠంగా మూడేళ్లు పొడిగించవచ్చు/ కొనసాగించవచ్చు.

 1) ఎ, బి, సి, డి   2) ఎ, బి, డి

3) ఎ, బి, సి     4) బి, సి, డి 

19. రాష్ట్రపతి పాలనా కాలంలో ఒక రాష్ట్రంలో సంభవించే మార్పును గుర్తించండి. 

ఎ) రాష్ట్ర మంత్రిమండలి ‘సుప్తచేతనావస్థ’లో ఉంటుంది.

బి) రాష్ట్రంలో వాస్తవ కార్యనిర్వహణ అధికారాలను గవర్నర్‌ నిర్వహిస్తారు.

సి) ముఖ్యమంత్రి నాయకత్వంలోని రాష్ట్ర  మంత్రిమండలి వెంటనే రద్దవుతుంది.

డి) రాష్ట్ర శాసనసభను పూర్తిగా రద్దు చేస్తారు లేదా సుప్త చేతనావస్థలో ఉంచుతారు.

 1) ఎ, బి, సి సరైనవి      2) ఎ, సి, డి సరైనవి

3) ఎ, బి, సి, డి సరైనవి   4) బి, సి, డి సరైనవి

20. పంజాబ్‌ రాష్ట్రంలో రాష్ట్రపతి పాలనను మూడేళ్ల కంటే ఎక్కువ కాలం కొనసాగించేందుకు ఏ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టాన్ని రూపొందించారు?

1) 59వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1988

2) 68వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1991

3) 1, 2 సరైనవి 

4) 72వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1992

 

21.  రాష్ట్రపతి పాలన విధించిన రాష్ట్రంలో సంభవించే మార్పును గుర్తించండి.

ఎ) రాష్ట్ర బడ్జెట్‌ను పార్లమెంటు ఆమోదిస్తుంది.

బి) హైకోర్టు అధికారాల్లో ఎలాంటి మార్పులుండవు.

సి) ప్రాథమిక హక్కులపై పరిమితులు విధిస్తారు.

డి) రాష్ట్రంలో రాష్ట్రపతికి ప్రతినిధిగా గవర్నర్‌ పరిపాలన నిర్వహిస్తారు.

1) ఎ, బి, డి సరైనవి      2) ఎ, బి, సి సరైనవి

3) ఎ, బి, సి, డి సరైనవి    4) బి, సి, డి సరైనవి

22. ‘రాష్ట్రపతి పాలన’ మూలాలు ఎక్కడ ఉన్నాయి?

1) 1773, రెగ్యులేటింగ్‌ చట్టంలోని సెక్షన్, 193

2) 1861, ఇండియన్‌ కౌన్సిల్‌ చట్టంలోని సెక్షన్, 113

3) 1919, మాంటేగ్‌ ఛెెమ్స్‌ఫర్డ్‌ సంస్కరణల చట్టంలోని సెక్షన్‌ 101

4) 1935, భారత ప్రభుత్వ చట్టంలోని సెక్షన్‌ 93

23.  కింద ఇచ్చిన అంశాల్లో సరైన జవాబును గుర్తించండి.

ఎ) రాష్ట్రపతి పాలన విధించిన తొలి రాష్ట్రం - పంజాబ్‌

 బి) ఒకే నెలలో రెండు సార్లు రాష్ట్రపతి పాలన విధించిన రాష్ట్రం - కర్ణాటక

సి) రాష్ట్రపతి పాలన విధించిన రాష్ట్రంలో ‘ఆర్డినెన్స్‌’ జారీ చేసే అధికారం గవర్నర్‌కు ఉంటుంది.

డి) ఇంతవరకు రాష్ట్రపతి పాలన విధించని రాష్ట్రం - తెలంగాణ

1) ఎ, బి, సి, డి           2) ఎ, బి, సి 

 3) ఎ, బి, డి            4) ఎ, సి, డి 

 

సమాధానాలు 

13; 22; 31; 44; 52; 61; 74; 84; 91; 104; 112; 121; 132; 141; 153; 161; 174; 182;  194; 203; 211; 224; 233.