ప్రాథమిక భూస్వరూపాలు
* భూ ఉపరితలంపై భూభాగం కంటే జల భాగమే ఎక్కువగా ఉంటుంది. జలభాగం 71%, భూభాగం 29%గా ఉంది.
* సముద్రమట్టానికి పైన ఉండే భూమిని భూభాగం అని పిలుస్తారు.
ఖండచలన సిద్ధాంతం: ఈ సిద్ధాంతాన్ని ఆల్ఫ్రెడ్ వెజెనర్ ప్రతిపాదించాడు. దీని ప్రకారం పూర్వం భూభాగం సంఘటితంగా ఇమిడి ఒకే భూఖండ భాగంగా ఉండేది. దీన్నే 'పేంజియా' అంటారు.
పెంథాల్సా: పేంజియాకు అన్ని వైపులా 'పెంథాల్సా' అనే మహాసముద్రం, మధ్యలో 'టెథిస్' అనే సముద్రం ఉండేవి.
లారెన్షియా: టెథిస్ సముద్రానికి ఉత్తరంగా 'లారెన్షియా' అనే భూభాగం ఉండేది. దీన్నే 'అంగారా' భూమి అని కూడా అంటారు.
గోండ్వానా: టెథిస్ సముద్రానికి దక్షిణంగా గోండ్వానా భూమి ఉంటుంది.
* వెజనర్ అభిప్రాయం ప్రకారం అంతర్జనిత శక్తి వల్ల పేంజియా విచ్ఛిన్నమై దానిలోని భూఖండాల్లో చలనం ప్రారంభమవుతుంది.
* లారెన్షియా భూభాగం ఉత్తర అమెరికా, ఐరోపా, ఆసియా ఖండాలుగా ఏర్పడింది.
* గోండ్వానా భూభాగం దక్షిణ అమెరికా, ఆఫ్రికా, దక్షిణ భారతదేశం, ఆస్ట్రేలియా, అంటార్కిటికాలుగా మార్పుచెంది, ఖండాలు ఏర్పడ్డాయి.
* ఖండాల్లో పెద్ద ఖండం ఆసియాకాగా, చిన్న ఖండం ఆస్ట్రేలియా.
ఖండాలు
ఖండాలు మొత్తం 7 అవి:
1) ఆసియా
2) ఆఫ్రికా
3) ఉత్తర అమెరికా
4) దక్షిణ అమెరికా
5) యూరప్
6) అంటార్కిటికా
7) ఆస్ట్రేలియా
మహాసముద్రాలు: భూ ఉపరితలంపై ఉన్న విశాలమైన ఉప్పు నీటి భాగాలనే మహా సముద్రాలు అంటారు.
మహా సముద్రాలు అయిదు అవి:
1) పసిఫిక్ మహాసముద్రం
2) అట్లాంటిక్ మహాసముద్రం
3) హిందూ మహాసముద్రం
4) ఆర్కిటిక్ మహాసముద్రం
5) అంటార్కిటిక్ మహాసముద్రం (దక్షిణ మహాసముద్రం)
* కొన్ని సందర్భాల్లో అంటార్కిటికా ఖండం చుట్టూ ఉన్న పసిఫిక్, అట్లాంటిక్, హిందూ మహాసముద్రాల దక్షిణ భాగాలను వేరే ఒక మహాసముద్రంగా పరిగణిస్తున్నారు. దాన్ని దక్షిణ మహాసముద్రం లేదా అంటార్కిటికా మహాసముద్రం అని పిలుస్తారు.
* మహాసముద్రాలన్నింటిలో పసిఫిక్ మహాసముద్రం పెద్దది. ఆర్కిటిక్ చిన్నది.
* ఉత్తరార్ధగోళంలో భూభాగం, దక్షిణార్ధగోళంలో జలభాగం ఎక్కువగా ఉంటాయి.
