ప్ర‌శ్న‌లు - జ‌వాబులు

1. మొలాసిస్ నుంచి ఇథైల్ ఆల్కహాల్‌ను తయారు చేసే విధానాన్ని రాయండి. ఇథైల్ ఆల్కహాల్ కిందివాటితో చర్య జరిపి ఏర్పరిచే ఉత్పన్నాలను తెలపండి.
             i) CH₃MgI                 ii) CH₃COOH
             iii) Na                         iv) H₂SO₄, 140ºC
జ: చెరకు రసం నుంచి చక్కెరను స్ఫటికీకరణం చేశాక మిగిలిన ద్రావణం మొలాసిస్ నుంచి ఇథైల్ ఆల్కహాల్‌ను తయారు చేస్తారు. మొలాసిస్‌లో 30-40 శాతం సుక్రోజ్ ఉంటుంది. దీన్ని 10% సుక్రోజ్ వచ్చేవరకూ నీటితో విలీనం చేస్తారు. pH నాలుగు ఉండేలా ద్రావణానికి H₂SO₄ ను కలుపుతారు. ఈస్ట్‌కి ఆహారంగా అమ్మోనియం సల్ఫేట్, అమ్మోనియం ఫాస్ఫేట్‌లను కలుపుతారు. ఈ ద్రావణాన్ని కిణ్వప్రక్రియ జరగడానికి 1-3 రోజులపాటు 30ºC వద్ద అలాగే ఉంచుతారు.
ఈ ప్రక్రియలో జరిగే చర్యలు:

     వాష్‌ని ముందుగా అంశిక స్వేదనం, తర్వాత CaOతో స్వేదనం చేస్తే 100% ఇథైల్ ఆల్కహాల్ వస్తుంది.

1) ఇది గ్రిగ్‌నార్డ్ కారకంతో చర్య జరిపి ఆల్కేన్‌ని ఇస్తుంది. 

      
2) ఇది CH₃COOH తో చర్య జరిపి ఎస్టర్‌ను ఇస్తుంది.

       
4) ఇది 140ºC వద్ద గాఢ H₂SO₄ తో చర్య జరిపి డై ఇథైల్ ఈథర్‌ను ఏర్పరుస్తుంది.

2. ఎనిలిన్‌ను తయారుచేసే రెండు పద్ధతులు రాయండి. ఎనిలిన్ కిందివాటితో ఎలా చర్య జరుపుతుందో, సమీకరణాలతో వివరించండి.
        i) HCl                                               ii) CH₃COCl
      iii) CHCl₃ + ఆల్కహాలిక్ KOH                iv) NaNO₂ + HCl
జ: నైట్రోబెంజిన్ నుంచి తయారు చేయడం: నైట్రోబెంజిన్‌ను ఆమ్లయానకంలో క్షయకరణం చేస్తే ఎనిలిన్ ఏర్పడుతుంది.

      
ఫినాల్ నుంచి తయారు చేయడం:
300ºC వద్ద ఫినాల్‌ను NH₃ తో వేడిచేస్తే ఎనిలిన్ ఏర్పడుతుంది.

iii) కార్బైల్ ఎమైన్ చర్య: ఎనిలిన్, క్లోరోఫామ్, ఆల్కహాలిక్ KOH లతో చర్య జరిపి దుర్గంధభరిత కార్బైల్ ఎమైన్‌ను ఇస్తుంది.
      C₆H₅ NH₂ + CHCl₃ + 3 alc. KOH →
                                            C₆H₅NC + 3 KCl + 3H₂O
i) డయజొటీకరణం: ఎనిలిన్, 0-5ºC వద్ద HNO₂ తో చర్య జరిపి బెంజిన్ డయజోనియం క్లోరైడ్‌ను ఏర్పరుస్తుంది.
     C₆H₅ NH₂ + NaNO₂ + 2 HCl  
                                      C₆H₅ N₂Cl + 2 H₂O + NaCl

3. ప్రయోగశాలలో నైట్రో బెంజిన్‌ను తయారు చేసే పద్ధతిని రాయండి. నైట్రో బెంజిన్ (ఎ) ఆమ్లయానకంలో (బి) క్షారయానకంలో (సి) తటస్థయానకంలో చర్య జరిపి ఇచ్చే ఉత్పన్నాలను తెలపండి.
జ: 60ºC కంటే తక్కువ ఉష్ణోగ్రత వద్ద బెంజిన్‌ను నైట్రోకరణం చేస్తే నైట్రో బెంజిన్ వస్తుంది.

         
చర్యలు: ఎ) ఆమ్లయానకంలో నైట్రోబెంజిన్ క్షయకరణం చెంది ఎనిలిన్‌ను ఏర్పరుస్తుంది.

బి) క్షారయానకంలో (Zn, ఆల్కహాలిక్ KOH) నైట్రో బెంజిన్ క్షయకరణం చెంది హైడ్రజోబెంజిన్‌ను ఇస్తుంది. 

        
సి) తటస్థ యానకంలో  (Zn, NH₄Cl) నైట్రో బెంజిన్ క్షయకరణం చెంది ఫినైల్ హైడ్రాక్సిల్ ఎమైన్ ను ఇస్తుంది.

4. H-V-Z(హెల్- వోలార్డ్ - జెనెన్‌స్కీ) చర్య అంటే ఏమిటి?
జ: ఎసిటికామ్లంలోని 3 ఆల్ఫా H లు Cl₂ తో ఫాస్ఫరస్ సమక్షంలో చర్య జరిపి వరుసగా మోనో, డై, ట్రై క్లోరో ఎసిటికామ్లాలను ఇస్తాయి.

5. రైమర్ - టీమన్ చర్య అంటే ఏమిటి?

జ: 65ºC వద్ద ఫీనోల్ NaOH, క్లోరోఫారమ్‌లతో చర్య జరిపి సాలిసిలాల్డిహైడ్‌ను ఇస్తుంది.

          
6. విలియంసన్ సంశ్లేషణ అంటే ఏమిటి?
జ: C₂H₅Cl, సోడియం ఇథాక్సైడ్‌తో చర్య జరిపి డై ఇథైల్ ఈథర్‌నిస్తుంది.

7. క్లోరోపిక్రిన్ అంటే ఏమిటి? అది ఎలా ఏర్పడుతుంది?
జ: క్లోరోఫారమ్, నైట్రిక్ ఆమ్ల బాష్పంతో చర్య జరిపి క్లోరో పిక్రిన్‌ను ఏర్పరుస్తుంది.